Sau một năm thành công ngoài mong đợi, thị trường xe ô tô điện ở châu Âu đang diễn ra rất sôi động. Ở một số nước châu Âu, xe điện có thể chiếm 1/3 doanh số bán xe mới trong năm nay.
Các khoản trợ cấp của chính phủ và có nhiều sự lựa chọn phương tiện đã giúp tăng nhu cầu của người tiêu dùng châu Âu đối với xe ô tô điện. Nhưng những gì đã xảy ra ở Trung Quốc cảnh báo rằng xu hướng này có thể không tiếp tục phát triển lâu dài.
Người châu Âu mua ô tô điện với tốc độ kỷ lục góp phần giúp khu vực này đã vượt qua Trung Quốc để trở thành thị trường ô tô điện lớn nhất thế giới. Với sự khuyến khích của các khoản tài trợ của chính phủ cho người mua xe ô tô điện, và sau khi hàng chục mẫu xe điện mới đước ra mắt đã thu hút được đông đảo người dân châu Âu, nhiều người tiêu dùng châu Âu đã nhận thấy nên chia tay với xe động cơ đốt trong truyền thống.
Mục lục
Làn sóng nhu cầu ô tô điện ở châu Âu
Không có trợ cấp, giá ôtô điện đắt hơn đáng kể so với những mẫu xe tương đương chạy bằng động cơ đốt trong. Các chuyên gia cho rằng ít nhất phải đến cuối thập kỷ này; khi giá pin ôtô điện giảm xuống; nhờ những yếu tố như công nghệ mới; quy mô sản xuất lớn hơn; và mức độ cạnh tranh cao hơn; thì giá xe điện mới có thể cạnh tranh về giá với ôtô truyền thống.
Xu hướng sử dụng ô tô điện có phần tăng chậm lại trong thời gian trước năm 2020 do lo ngại về phạm vi; địa điểm sạc và giá bán cao. Tuy nhiên, giá pin đang giảm và một liên danh sản xuất ô tô đang xây dựng mạng lưới các trạm sạc nhanh trên đường cao tốc đã giúp cải thiện nhu cầu của người tiêu dùng.
Lúc đầu, phương pháp tiếp cận của châu Âu với ôtô điện đi kèm với nhiều “cây gậy” hơn là “củ cà rốt”. Trong những năm qua; Liên minh châu Âu (EU) liên tục thắt chặt quy định về khí thải; khiến ngành công nghiệp ôtô phải lựa chọn giữa một bên là sản xuất thêm nhiều ôtô điện; xe hybrid; một bên là chịu phạt nặng.
Khi đại dịch Covid-19 ập đến; các chính phủ trong khu vực phải đi tìm những phương thức để vực dậy nền kinh tế; một biện pháp được lựa chọn là hỗ trợ cho những ngành công nghiệp ở tuyến đầu của cuộc chiến chống biến đổi khí hậu. Một phần lớn sự hỗ trợ đó được đưa ra dưới dạng trợ cấp cho người tiêu dùng mua ôtô chạy điện; tạo ra một làn sóng nhu cầu xe điện trong khu vực.
Những mẫu xe điện mới được ra mắt trên thị trường châu Âu
Năm 2020 chứng kiến các hãng xe liên tục đưa ra những mẫu ôtô điện mới cho thị trường châu Âu. Volkswagen – nhà sản xuất ôtô lớn nhất khu vực – trình làng hai mẫu ID.3; ID.4. Các hãng xe sang như BMW; Mercedes; Audi cũng tung ra các mẫu xe điện cao cấp. Năm nay, Mercedes dự kiến đưa ra thị trường mẫu EQS – một mẫu xe điện kế nhiệm dòng xe cao cấp S-Class.
Tổng cộng, đã có khoảng 65 mẫu ôtô điện mới được tung ra ở thị trường châu Âu trong năm ngoái; nhiều gấp đôi con số ở thị trường Trung Quốc. Năm nay, số mẫu xe điện mới dành cho châu Âu dự kiến là 99 mẫu; trong khi thị trường Mỹ chỉ có 15 mẫu trong năm ngoái và 64 mẫu dự kiến trong năm nay.
Việc xuất hiện phiên bản chạy điện của những mẫu xe quen thuộc cũng là một yếu tố giúp thúc đẩy doanh số ôtô điện ở châu Âu. Ông Hallgeir Langeland; một nhà bảo vệ môi trường 65 tuổi người Na Uy; đã không sở hữu ôtô trong suốt 25 năm. Tuy nhiên, khi hãng Ford tung ra một phiên bản chạy điện hoàn toàn của chiếc Mustang trong năm 2020; ông đã không ngần ngại đặt mua ngay một chiếc. Khi mua chiếc xe; ông Langeland được hưởng trợ cấp theo chính sách của Chính phủ Na Uy – chương trình mà nhờ đó nước này trở thành thị trường ôtô điện lớn nhất thế giới tính theo bình quân đầu người.
Lời cảnh báo từ câu chuyện Trung Quốc
Ông Christian Burg; chủ một công ty chuyên xây dựng những ngôi nhà tiết kiệm năng lượng ở Đức; đã lái một chiếc BMW X3 trong suốt nhiều năm. Mùa hè năm ngoái; khi Chính phủ Đức tăng mạnh mức trợ cấp cho ôtô điện, ông mua một chiếc BMW iX3 mới; là phiên bản hybrid cắm xạc của chiếc X3. “Tôi đã nhận khoản trợ cấp 3.750 Euro tiền mặt”; tương đương 4.500 USD – ông Burg cho hay.
Sự tăng trưởng mạnh mẽ này của thị trường ôtô điện châu Âu khiến nhiều người nhớ lại những gì đã diễn ra ở Trung Quốc vài năm trước. Với quyết tâm dẫn trước các nước phương Tây trong lĩnh vực xe điện; Bắc Kinh đã mạnh tay trợ cấp cho người tiêu dùng mua ôtô điện; yêu cầu các hãng xe phải đảm bảo một tỷ lệ nhất định sản lượng xe hàng năm là xe điện.
Nỗ lực đó của Bắc Kinh đã kéo theo sự ra đời của hàng trăm công ty khởi nghiệp (startup) về ôtô điện; đồng thời đưa thị phần xe điện trên toàn thị trường ôtô nước này lên mức hơn 8% vào giữa năm 2019. Tháng 6/2019; Chính phủ Trung Quốc bắt đầu cắt giảm mạnh trợ cấp; và doanh số xe điện ngay lập tức sụt giảm; về dưới mức 5% tổng doanh số thị trường ôtô vào thời điểm cuối năm đó.
Chính sách của châu Âu
Khi đại dịch Covid xuất hiện; doanh số ôtô điện ở Trung Quốc tiếp tục trượt dốc sâu hơn; làm dấy lên những hoài nghi về khả năng của nước này đạt mục tiêu ôtô điện chiếm 20% tổng doanh số xe mới bán ra vào năm 2025.
Trong năm 2020; Trung Quốc nối lại việc trợ cấp cho ôtô điện; rồi lại cắt giảm các khoản trợ cấp này vào tháng 1 năm nay; trong nỗ lực “cai” thói quen chờ trợ cấp của ngành xe điện; để ngành này tự phát triển trên đôi chân của chính mình.
Các nước châu Âu đang xem xét kế hoạch cắt giảm dần chương trình trợ cấp ôtô điện để tiến tới kết thúc vào cuối năm nay. Giới phân tích cho rằng chính phủ ở những quốc gia sản xuất nhiều ôtô như Đức; Pháp có thể kéo dài chương trình trợ cấp qua năm 2021. Dù hoan nghênh chính sách trợ cấp xe điện; các hãng xe cũng lo ngại rằng biện pháp này chỉ có tác dụng ngắn hạn và sẽ không thể tạo ra một thị trường ôtô điện với sự tăng trưởng bền vững nếu không có thêm những thay đổi mang tính cơ cấu.
Bởi vậy, các hãng xe kêu gọi các chính phủ ở châu Âu; thay vì trợ cấp cho người tiêu dùng mua xe điện; nên tập trung hơn vào việc phát triển cơ sở hạ tầng phục vụ cho ôtô điện như trạm xạc xe; hỗ trợ xây dựng các nhà máy sản xuất pin xe; và đánh thuế khí thải carbon dioxide.
Có rất nhiều hãng ô tô Châu Âu chuyển cơ sở sản xuất sang Trung Quốc
Ngày càng nhiều hãng sản xuất pin điện lớn tại Châu Âu đang chuyển cơ sở sản xuất sang Trung Quốc. Hãng Lithium Werks của Hà Lan đã có 2 nhà máy tại Trung Quốc và đang chuẩn bị khởi công nhà máy thứ 3 trị giá 1,8 tỉ USD ở ngoại ô Thượng Hải.
Các nhà sản xuất nói rằng sự kết hợp đúng thời điểm giữa các biện pháp kích cầu và số lượng lớn những mẫu xe điện mới đã tiếp sức cho cả nhu cầu và nguồn cung trên thị trường ôtô điện ở châu Âu.
Ông Kees Koolen; Chủ tịch Lithium Werks cho biết lý do hãng đầu tư tại Trung Quốc là vì cơ sở hạ tầng; quy định pháp lý ở đây tốt hơn ở Châu Âu.
Để cải thiện tình hình; Ủy ban Châu Âu đã có một số chính sách mới khuyến khích các hãng xe đầu tư nhiều hơn vào công nghệ pin điện; bao gồm cả việc cấp ngân sách đầu tư của chính phủ.
Tuy nhiên, sụ điều chỉnh này dường như đã quá muộn. Trong các năm vừa qua; Trung Quốc đã dần hạn chế việc xuất khẩu những nguyên liệu quan trọng cho việc sản xuất pin điện như lithium hay coban. Thời điểm vàng để Châu Âu có được các cơ sở sản xuất pin điện lớn dường như đã trôi qua từ lâu.
Nguồn: Vneconomy.vn
